IPv6 หรือ Internet Protocol version 6 เป็น Internet Protocol ที่ใช้เพื่อทดแทน IPv4 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงโครงสร้าง ของตัว Protocol ให้รองรับหมายเลขแอดเดรสจำนวนมาก และปรับปรุงคุณลักษณะอื่นๆ อีกหลายประการ ทั้งในแง่ของประสิทธิภาพ และความปลอดภัยรองรับระบบแอพพลิเคชั่น (application) ใหม่ๆ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต และเพิ่มประสิทธิภาพในการประมวลผลแพ็กเก็ต (packet) ให้ดีขึ้น ทำให้สามารถตอบสนองต่อการขยายตัวและความต้องการใช้งานเทคโนโลยีบนเครือข่ายอินเทอร์เน็ตในอนาคตได้เป็นอย่างดี และยังมีคุณสมบัติที่ดีเพิ่มเติมอีกมากมาย เช่น Autoconfiguration , Plug and Play , No Broadcasts เป็นต้น ดังรูปด้านล่าง

IPv6 มี 128 bits ประกอบไปด้วยกลุ่มตัวเลข 8 กลุ่มๆ ละ 16 bits เขียนขั้นด้วยเครื่องหมาย “:” โดยแต่ละกลุ่มใช้เลขฐาน 16 จำนวน 4 ตัว เช่น

3fee:085b:1f1f:0000:0000:0000:00a9:1234
0000:0000:0000:0000:0000:0000:0000:0001
aaaa:0000:0000:0000:0000:0000:0000:0002
bbbb:0000:0000:0000:0000:0000:0000:0003

จะเห็นว่า เป็นตัวเลขที่ยาวมาก ดังนั้น เราสามารถเขียนย่อได้ โดยมีเงื่อนไข 3 ข้อคือ
1. หากมีเลขศูนย์ด้านหน้าของกลุ่มใด สามารถจะละไว้ได้ ตัวอย่างการย่อ เช่น 0001 ---> 1 , 00a9 --> a9 , 085b --> 85b เป็นต้น
2. หากกลุ่มใดเป็นเลขศูนย์ทั้ง 4 ตัว (0000) สามารถเขียนแทนด้วย “0” เช่น 0000 --> 0 เป็นต้น
3. หากกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง (หรือหลายกลุ่มที่ตำแหน่งติดกัน) เป็นเลขศูนย์ทั้งหมด สามารถจะละไว้ได้ โดยใช้เครื่องหมาย “::” แต่จะสามารถทำลักษณะนี้ได้ในตำแหน่งเดียวเท่านั้น ของ IPv6 1 หมายเลข เพื่อไม่ให้เกิดความสับสน

หากใช้เงื่อนไขที่ทั้ง 3 ข้อ เราสามารถเขียนหมายเลข IPv6 ข้างต้นใหม่ได้ดังนี้

3fee:085b:1f1f::a9:1234
::1
aaaa::2
bbbb::3

นอกจากนี้หมายเลข IPv6 สามารถมีหมายเลข IPv4 แทรกอยู่ได้ และสามารถเขียนในลักษณะที่คงสภาพหมายเลข IPv4 อยู่ได้ด้วย เช่น

0:0:0:0:0:0:192.168.1.1 หรือเขียนย่อ ::192.168.1.1
0:0:0:0:0:ffff:192.168.1.1 หรือเขียนย่อ ::ffff:192.168.1.1

ตัวอย่างการแปลง IPv6 เป็นเลขฐาน 2 ดังรูปด้านล่างนะครับ

ปัจจุบันมีการใช้งาน IPv6 แล้วทั้งในส่วนของ Web Server และการแจก IPv6 ให้กับ User ทั่วไป ดังภาพด้านล่าง

ดูตัวอย่างวีดีโอประกอบตามด้านล่างนะครับ

IPv6 แบ่งเป็น 3 ประเภท คือ Unicast , Multicast และ Anycast ซึ่งแตกต่างจาก IPv4 ที เป็น address แบบ unicast , broadcast และ multicast IPv6 นั้นได้ทำการเพิ่ม anycast เข้าไป และตัดตัว broadcast ออกเนื่องจากป้องกันปัญหาความยุ่งยากที่เกิดจากการ broadcast โดยใน IPv6 ได้มีรูปแบบการสื่อสารดังต่อไปนี้
Unicast ใน IPv6 นั้นการสื่สารแบบ unicast ยังคงเหมือนกับใน IPv4 ทุกประการ
Global Unicast address เป็น public routable address ซึ่งจะยังคงเหมือนกับ IPv4 ทุกประการ
Link –Local address ใช้ในการการค้นหาและรักษาสถานการณ์เชื่อมต่อของเพื่อนบ้าน
Unique local address จะมีลักษณะคล้ายคลึงกันกับ Private IP Address ของ IPv4 โดยที่ Router จะไม่ทำการ Forward IP Address นี้ออกไป
Multicast ใน IPv6 นั้น multicast ก็ยังคงเหมือนกับใน IPv4ทุกประการ
Anycast จะคล้ายๆกับ multicast แต่ต่างกันตรงที่ข้อมูลของ anycast packet จะถูกส่งไปที่ address เดียวกัน แต่ address นั้นสามารถถือครองได้โดยอุปกรณ์หลายตัว จะไม่มีการฟ้องว่า IP ชนกันเหมือนใน IPv4

ดูตัวอย่างวีดีโอ IPv6 เพิ่มเติมได้ตามด้านล่างครับ

ตัวอย่างการ Config บน Router CISCO

การ Config IPv6 บน router CISCO นั้น จะต้องใช้คำสั่ง ipv6 unicast-routing บน global configuration ก่อน ดังตัวอย่างด้านล่าง

Jodoi-Router(config)#ipv6 unicast-routing

โดยปกติแล้วการใช้งาน IPv6 นั้นจะถูกปิดการทำงานไว้บน Router CISCO จึงต้องใช้คำสั่งนี้ในการเปิดใช้งาน
และ จำเป็นต้องทำการเปิดใช้งาน interface ทีละตัวด้วย การเพิ่ม IPv6 address ไปยัง interface นั้น ทำได้โดยใช้คำสั่ง Ipv6 address / [eui-64] ดังตัวอย่างต่อไปนี้

Jodoi-Router(config)#interface g0/0
Jodoi-Router(config-if)#ipv6 address aaaa::1/64
Jodoi-Router(config-if)#no shutdown

หรือจะใช้ eui-64 option ในการช่วยสร้าง Interface ID ก็ได้ ดังตัวอย่าง

Jodoi-Router(config)#interface g0/1
Jodoi-Router(config-if)#ipv6 address bbbb::/64 eui-64
Jodoi-Router(config-if)#no shutdown

หรือ ถ้าต้องการแค่เฉพาะ link-local address ก็ใช้แค่เพียงคำสั่ง ipv6 enable ก็ได้ ดังตัวอย่าง

Jodoi-Router(config)#interface g0/0
Jodoi-Router(config-if)#ipv6 enable

ที่ Router Jodoi-Ruter2
Jodoi-Router2(config)#interface g0/0
Jodoi-Router2(config-if)#ipv6 enable
Jodoi-Router2(config-if)#ipv6 address aaaa::2/64
Jodoi-Router2(config-if)#no shutdown

ดูผล Routing Table
Jodoi-Router#show ipv6 route
IPv6 Routing Table - 5 entries
Codes: C - Connected, L - Local, S - Static, R - RIP, B - BGP
U - Per-user Static route, M - MIPv6
I1 - ISIS L1, I2 - ISIS L2, IA - ISIS interarea, IS - ISIS summary
O - OSPF intra, OI - OSPF inter, OE1 - OSPF ext 1, OE2 - OSPF ext 2
ON1 - OSPF NSSA ext 1, ON2 - OSPF NSSA ext 2
D - EIGRP, EX - EIGRP external
C AAAA::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/0
L AAAA::1/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/0
C BBBB::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/1
L BBBB::201:C7FF:FEDD:5C02/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/1
L FF00::/8 [0/0]
via ::, Null0

ทดสอบ ping ไปที่ Router Jodoi-Ruter2
Jodoi-Router#ping aaaa::2

Type escape sequence to abort.
Sending 5, 100-byte ICMP Echos to aaaa::2, timeout is 2 seconds:
!!!!!
Success rate is 100 percent (5/5), round-trip min/avg/max = 0/6/32 ms

ดูตัวอย่างการคำนวณ IPv6 EUI-64 ได้จากวีดีโอด้านล่างนะครับ

ในส่วนของการทำ Routing นั้น ถ้าเข้าใจการ Config Routing ในรูปแบบของ IPv4 การทำ Routing ของ IPv6 จะคล้ายๆกันเพียงแต่จะมีคำว่า ipv6 คั่นก่อนเท่านั้นเองดูตัวอย่างการ Config IPv6 และการทำ IPv6 Static Route ได้จากวีดีโอด้านล่างครับ

ตัวอย่างการ Config EIGRP สำหรับ IPv6 ตามด้านล่าง นะครับ
Router Jodoi-HQ
##############################
Jodoi-HQ(config)#ipv6 router eigrp 1
Jodoi-HQ(config-rtr)#router-id 1.1.1.1
Jodoi-HQ(config-rtr)#no shutdown

Jodoi-HQ(config)#interface g0/0
Jodoi-HQ(config-if)#ipv6 eigrp 1

Jodoi-HQ(config)#interface g0/1
Jodoi-HQ(config-if)#ipv6 eigrp 1
##############################

Router Jodoi-B1
##############################
Jodoi-B1(config)#ipv6 router eigrp 1
Jodoi-B1(config-rtr)#router-id 2.2.2.2
Jodoi-B1(config-rtr)#no shutdown

Jodoi-B1(config)#interface g0/1
Jodoi-B1(config-if)#ipv6 eigrp 1

Jodoi-B1(config)#interface g0/2
Jodoi-B1(config-if)#ipv6 eigrp 1
##############################

Jodoi-HQ#show ipv6 route
IPv6 Routing Table - 11 entries
Codes: C - Connected, L - Local, S - Static, R - RIP, B - BGP
U - Per-user Static route, M - MIPv6
I1 - ISIS L1, I2 - ISIS L2, IA - ISIS interarea, IS - ISIS summary
O - OSPF intra, OI - OSPF inter, OE1 - OSPF ext 1, OE2 - OSPF ext 2
ON1 - OSPF NSSA ext 1, ON2 - OSPF NSSA ext 2
D - EIGRP, EX - EIGRP external
D 2222::/64 [90/3072]
via FE80::2D0:FFFF:FE75:E401, GigabitEthernet0/1
D 3333::/64 [90/3072]
via FE80::200:CFF:FEC1:A801, GigabitEthernet0/0
D 4444::/64 [90/3072]
via FE80::230:A3FF:FE3C:7601, GigabitEthernet0/2
C AAAA::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/0
L AAAA::1/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/0
C BBBB::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/1
L BBBB::1/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/1
D CCCC::/64 [90/3072]
via FE80::2D0:FFFF:FE75:E401, GigabitEthernet0/1
via FE80::200:CFF:FEC1:A801, GigabitEthernet0/0
C DDDD::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/2
L DDDD::2/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/2
L FF00::/8 [0/0]
via ::, Null0
############################################

ตัวอย่างการ Config OSPFv3 สำหรับ IPv6 ตามด้านล่าง นะครับ

Router Jodoi-HQ
############################################
Jodoi-HQ(config)#ipv6 router ospf 1
Jodoi-HQ(config-rtr)#router-id 2.2.2.2

Jodoi-HQ(config)#interface g0/0
Jodoi-HQ(config-if)#ipv6 ospf 1 area 0
Jodoi-HQ(config-if)#exit
Jodoi-HQ(config)#interface g0/1
Jodoi-HQ(config-if)#ipv6 ospf 1 area 0
Jodoi-HQ(config-if)#exit
Jodoi-HQ(config)#interface g0/2
Jodoi-HQ(config-if)#ipv6 ospf 1 area 1
############################################

Jodoi-B1
############################################
Jodoi-B1(config)#ipv6 router ospf 1
Jodoi-B1(config-rtr)#router-id 3.3.3.3
Jodoi-B1(config)#interface g0/0
Jodoi-B1(config-if)#ipv6 ospf 1 area 0
Jodoi-B1(config-if)#exit
Jodoi-B1(config)#interface g0/1
Jodoi-B1(config-if)#ipv6 ospf 1 area 0
Jodoi-B1(config-if)#exit
Jodoi-B1(config)#interface g0/2
Jodoi-B1(config-if)#ipv6 ospf 1 area 0
############################################

Jodoi-B2
############################################
Jodoi-B2(config)#ipv6 router ospf 1
Jodoi-B2(config-rtr)#router-id 4.4.4.4
Jodoi-B2(config-rtr)#exit

Jodoi-B2(config)#interface g0/0
Jodoi-B2(config-if)#ipv6 ospf 1 area 1
Jodoi-B2(config-if)#exit
Jodoi-B2(config)#interface g0/1
Jodoi-B2(config-if)#ipv6 ospf 1 area 1
Jodoi-B2(config-if)#exit
############################################

Jodoi-B1#show ipv6 route
IPv6 Routing Table - 11 entries
Codes: C - Connected, L - Local, S - Static, R - RIP, B - BGP
U - Per-user Static route, M - MIPv6
I1 - ISIS L1, I2 - ISIS L2, IA - ISIS interarea, IS - ISIS summary
O - OSPF intra, OI - OSPF inter, OE1 - OSPF ext 1, OE2 - OSPF ext 2
ON1 - OSPF NSSA ext 1, ON2 - OSPF NSSA ext 2
D - EIGRP, EX - EIGRP external
C 2222::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/2
L 2222::1/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/2
O 3333::/64 [110/2]
via FE80::200:CFF:FEC1:A802, GigabitEthernet0/1
OI 4444::/64 [110/3]
via FE80::20A:F3FF:FE2E:2202, GigabitEthernet0/0
O AAAA::/64 [110/2]
via FE80::20A:F3FF:FE2E:2202, GigabitEthernet0/0
C BBBB::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/0
L BBBB::2/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/0
C CCCC::/64 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/1
L CCCC::1/128 [0/0]
via ::, GigabitEthernet0/1
OI DDDD::/64 [110/2]
via FE80::20A:F3FF:FE2E:2202, GigabitEthernet0/0
L FF00::/8 [0/0]
via ::, Null0
Jodoi-B1#

ดูตัวอย่างการ Config OSPFv3 เพิ่มเติมได้จากวีดีโอด้านล่างนะครับ

หวังว่าคงเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อยนะครับ ขอบคุณครับ

แหล่งข้อมูลอ้างอิงครับ
http://www.ipv6.nectec.or.th/

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

บทความ Network

บทความ Linux

บทความ Certificate